Het hypothecair mandaat: goedkoop of gevaarlijk?

De banken willen een garantie dat ze hun geld terug gaan zien als jij financieel kopje onder gaat. De notaris noteert daarom in de akte dat je huis dient als onderpand. Als jij de lening niet meer kan afbetalen, krijgt de bank als eerste haar geld terug wanneer het huis verkocht wordt. Voilà, tot zover het basisprincipe van een hypotheek.

Maar nu komt de twist: ofwel vraagt de bank aan de notaris om die garantie officieel te registreren (de hypothecaire inschrijving), ofwel blijft het bij woorden zonder daden (het hypothecair mandaat). In dat laatste geval kopt de notaris de voorzet niet binnen bij de registratiedienst AAPD. De bank krijgt nu enkel het recht om in de toekomst, wanneer zij dat willen, over te gaan tot een hypothecaire inschrijving, maar nu gewoon even niet.

Er zijn genoeg verhalen van mensen die op een wereldreis gingen en onverwachts onder nul gingen met lopende opdrachten die ze vergeten waren. Dan gaat het rode lichtje branden bij de bank en de machinerie schiet in gang. Zij kunnen je even niet bereiken, vertrouwen het zaakje niet en gaan meteen over tot de hypothecaire inschrijving met de bijhorende rekening. Die wil je niet in de brievenbus vinden als je na drie maanden helemaal zen thuiskomt…

Ander scenario: je verplaatst je beleggingsportefeuille van bank A naar bank B. Bank A kan daar niet mee lachen. Net die belegging gaf hen het vertrouwen om de gunst van het mandaat toe te staan. Nu zien ze hun vertrouwen misschien beschaamd en dan zouden ze dat hypothecaire mandaat wel eens kunnen omzetten. Het kan perfect, ze hoeven zich niet eens te verantwoorden.

Tot slot: we zeiden al dat dit een typisch Belgische constructie is. De kans bestaat dat de Europese Centrale Bank in tijden van crisis — we zeggen maar iets: een pandemie — in de toekomst aan onze oren trekt. De ECB kan argumenteren dat de Belgische banken zomaar geld geleend hebben zonder echte waarborg. Dan kunnen de banken de zwarte piet doorspelen naar hun klanten en al die mandaten omzetten in inschrijvingen. We zeggen niet dat het zal gebeuren, maar het kán. En dat soort dure verrassing heeft niemand graag.